31 ліпеня ў свеце адзначаецца Міжнародны дзень беспароднага сабакі ці дварнягі. Гэтыя сабакі лічацца «некаштоўнымі», яны найчасцей аказваюцца на вуліцы. А ў чым уласна адрозненне беспароднага гадаванца ад пародзістага? І што зрабіць, каб стала менш бяздомных жывёлаў, як беспародных, так і пародзістых? Гутарым з прытулкам «Сабачае сэрца» і Асяй Траяноўскай – некалі вядомай у Бабруйску зоаабаронцай, якая цяпер жыве ў Ізраілі і працуе зоакансультанткай.
Фота мае ілюстрацыйны характар. Крыніца: Freepik
Дзень беспароднага сабакі
Дзень беспароднага сабакі ці дварнягі ўпершыню адзначаўся ў 2005 годзе ў ЗША па ініцыятыве эксперта па хатніх жывёлах Коліна Пэйджа. Ён захацеў звярнуць увагу на важнасць клопату аб беспародных сабаках, якіх у свеце нашмат больш, чым пародзістых – паводле ацэнак некаторых спецыялістаў, больш за 150 мільёнаў.
З тым, што Дзень беспароднага сабакі – важны і патрэбны, пагаджаецца зоакансультантка Ася Траяноўская. На думку былой бабруйскай зоаабаронцы, гэтая дата ў чарговы раз нагадвае пра праблему бяздомных жывёлаў і валанцёраў, якія гэтую праблему імкнуцца вырашыць, бо большасць сабак, што жывуць на вуліцы – беспародныя.
Мы папрасілі Асю растлумачыць, у чым жа асаблівасці беспароднага сабакі ў параўнанні з пародзістым.
Адрозненне пародзістага сабакі ад беспароднага ў тым, што «у пародзістых ёсць сукупнасць якасцяў, якія служаць пэўным мэтам, патрэбным чалавеку, а над беспароднымі працуе прырода, адбіраючы тыя якасці, якія будуць карысныя жывёліне», найперш зазначыла экспертка.
«То бок, калі вы бераце сабаку без пароды, у вас большы рандом, чым у пародзістага сабакі, у тым, што датычыць якасцяў. Хоць, і ў пародзістага сабакі не ўсё перадвызначана, бо асяроддзе і людзі, з якімі ён жыве, таксама ўплываюць на тое, якім ён будзе. У пародзістых проста ёсць пэўная закладка, якая дазваляе прадказаць некаторыя моманты», – зазначае Ася.
Беспародныя здаравейшыя за пародзістых?
Ёсць меркаванне, што беспародныя сабакі здаравейшыя за пародзістых, у якіх вельмі далікатныя арганізмы. Аднак не заўсёды гэта так, кажа зоакансультантка:
«У кожнай пароды ёсць схільнасць да пэўных захворванняў. Але калі вы бераце жывёліну з дакументамі і ад добрага заводчыка, гэта значыць, што ён працуе над паляпшэннем пароды і яе здароўя. Часам, напрыклад, каб не змешваць кроў адных і тых жа сабак, іх вязуць на вязку ў іншыя краіны ці прывозяць генетычны матэрыял, каб зрабіць ЭКА. Тыя заводчыкі, якія разводзяць сабак «для душы», гэтым займацца не будуць. Я нават сумняюся, ці яны ведаюць, ці не павязалі сабаку з братам ці бацькам».
Ася Траяноўская. Фота: Ася Траяноўская / Instagram
У беспародных сабак у сваю чаргу няма схільнасці да пэўных захворванняў, у іх працуе натуральны адбор, што з аднаго боку павінна рабіць іх больш моцнымі, кажа Ася. Аднак і беспародны сабака можа штосьці падхапіць ці быць народжаным з генетычнай хваробай ад пародзістага «дзеда».
Ася не згодная з заклікам зоаабаронцаў, што не трэба «гнацца» за пародзістымі сабакамі, і калі хочацца гадаванца, то лепш узяць яго ў прытулку.
«У пародах ёсць адрозненні, як у знешнасці, так і ў характары. І калі некаму падабаецца пэўная парода, то несправядліва ўганяць яго ў пачуццё віны за ягонае жаданне. Дарэчы, пародзістых бяздомных таксама хапае, але можна гадамі чакаць, калі менавіта твая парода з’явіцца ў прытулку», – зазначае была бабруйчанка.
І заводчык, і прытулак мусяць быць з рэпутацыяй
Калі вы ўсё ж вырашылі завесці пародзістага сабаку, лепш гэта рабіць у добрых заводчыкаў з усімі патрэбнымі дакументамі.
«У добрага заводчыка можна ў тым ліку ўзяць жывёлу, спісаную з развядзення. І яна не абавязкова будзе старая. Часам жывёлаў выводзяць з развядзення проста таму, што яны не падыходзяць для мэтаў, якія хоча дамагчыся заводчык – напрыклад, даўгія лапы ці больш круглыя вушы. Такіх гадаванцаў звычайна прадаюць па цане стэрылізацыі», – тлумачыць Ася.
Калі для вас не мае асаблівага значэння парода, найлепшае выйсце – узяць сабаку ў прытулку ці ў валанцёра, «бо ў пародзістага шчанюка і без вас усё будзе добра, а ў прытулку вы некага выратуеце». І нават калі вы бераце сабаку з ператрымкі, гэта будзе неацэнны ўклад.
Але і ў прытулак, і да валанцёраў трэба ісці да тых, што маюць добрую рэпутацыю, раіць Ася:
«Каб вам усю праўду распавялі пра тое, каго вы бераце».
Строгія законы і асабістая адказнасць
Пасля ад’езду з Бабруйску Ася не вельмі сочыць за сітуацыяй з бяздомнымі жывёламі ў нашым горадзе, але з той інфармацыі, якую дзяўчына бачыць, атрымлівае, яна робіць выснову, што пакуль нічога да лепшага не змянілася.
А каб змяненні адбыліся, патрэбныя строгія законы адносна стэрылізацыі, а таксама выхаванне асабістай адказнасці людзей, перакананая Ася.
«Гэтага ў нас дагэтуль няма, на жаль. Пры чым, другое – асабістая адказнасць, можа паспрыяць з’яўленню першага – законаў, – кажа наша суразмоўца. – У Ізраілі, напрыклад, усе сабакі з чыпамі, па вуліцах ніхто не бегае, стэрылізуюцца сабакі ледзь не з узросту шчанюкоў».
Акрамя таго, у Ізраілі ёсць так званыя «кошыкі ўсынаўлення», які чалавек мусіць набыць, калі забірае сабаку з прытулку, распавяла Ася.
«У такі «кошык» уваходзяць стэрылізацыя гадаванца і прышчэпкі. Частка сумы ад аплаты адпраўляецца на ўратаванне іншых сабак. А да цябе трапляе ўжо «гатовы» сабака. Часам гэта выходзіць танней, чым калі асабіста ўсе гэтыя працэдуры праходзіць. А часам – узяць сабаку з прытулку выходзіць даражэй, чым набыць у заводчыка. Але нават нягледзячы на ўсе меры, і ў Ізраілі прытулкі для жывёлаў перапоўненыя. Як і паўсюль, бо паўсюль ёсць безадказныя людзі».
У чым дапаможа зоакансультант?
Выстава жывёлаў, якія шукаюць дом, у гандлёвым цэнтры «Карусель». 1 траўня 2022 году, Бабруйск. Фота: 1387.io
Ася Траяўноўская цяпер працуе зоакансультанткай і можа дапамагчы вам выбраць жывёлу, зразумець, які менавіта гадаванец вам патрэбны, у тым ліку вызначыцца, дзе яго браць – у заводчыка ці ў прытулку.
«Зоакунсальтант – гэта пашыраная версія зоапсіхолага. Зоапсіхолаг працуе з паводзінамі і якасцямі сабакі і з гаспадаром. Зоакансультант дапамагае выбраць ідэальнага гадаванца, знайсці добрага ветэрынара, калі патрэбна, добрага заводчыка ці добры прытулак ці валанцёра, калі вы хочаце ўзяць гадаванца, – тлумачыць дзяўчына. – Калі ў вас ніколі не было жывёлы, і вы не ведаеце, з якога боку падысці, каб яе завесці, то вам да зоакансультанта. Зоакансультант дапамагае вырашыць праблемы гадаванца, падабраць амуніцыю, корм і т.п. Некаторыя кансультанты могуць дапамагчы і са спецыфічнымі пытаннямі, кшталту дыеты ці нечага такога. Я таксама магу працаваць з усімі гэтымі пытаннямі».
Звязацца з Асяй можна ў Інстаграме.
«Найлепшая дапамога – інфармацыйная»
У Бабруйску сёння дзейнічаюць некалькі прытулкаў для жывёлаў. Утрымліваюцца ў іх пераважна сабакі. Так, у адным з іх – «Сабачым сэрцы» – на дадзены момант жывуць 23 сабакі. З іх тры – на пасляаперацыйнай ператрымцы, таксама ёсць дзве коткі пасля аперацыі, распавялі нам у прытулку.
«Увесь гэты год мы прысвяцілі максімальна стэрылізацыі жывёлаў ад насельніцтва. З пазітыўных навінаў – 7 сабак знайшлі дом і 168 жывёлаў былі стэрылізаваныя», – распавялі валанцёры прытулку.
У «Сабачым сэрцы» імкнуцца рознымі шляхамі прыцягваць бабруйцаў да сваёй дзейнасці, прыдумляць мерапрыемствы, якія будуць карыснымі для людзей і дапамогуць звярнуць увагу на праблему бадзяжных жывёлаў.
«Сёлета мы ўпершыню арганізавалі майстар-клас па кераміцы з падпісчыкамі і змаглі схадзіць на вечаровы выгул з паходам у кавярню з нашымі падапечнымі», – распавялі ў прытулку.
«Собачаму сэрцу» заўсёды патрэбныя ежа для жывёлаў – сухі корм і кансервы, газеты, рыззё, пялюшкі.
«Але самая лепшая дапамога – інфармацыйная», – кажуць валанцёры.
Звязацца з «Собачым сэрцам» можна праз старонку прытулку ў Інстаграме.
Таксама ў Бабруйску ўжо шмат гадоў дзейнічае прытулак «Дабрадзецель». Калі ёсць жаданне дапамагчы бяздомным жывёлам ці знайсці, сабе гадаванца, можна таксама звярнуцца праз Інстаграм.
«Стала больш «падкідышаў», людзі перасталі забіраць жывёлаў дамоў». Як жыве Домік «Сабачае сэрца»