Аўтарка маршрута – Дар’я Роскач, не толькі склала зручны і разнастайны маршрут па мясцінах класіка, але яшчэ і агучыла экскурсію. Што ж такое UrbanLegend? Гэта мабільны дадатак і тэлеграм-бот, які дапамагае “вандраваць пехатой або лежачы на канапе”. Зручна!
Чаму бабруйцы лічаць Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча земляком?
Бабруйцы шануюць Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча і лічаць земляком, хоць нарадзіўся класік у фальварку Панюшкавічы, амаль за 18 кіламетраў ад горада. Сёння ж на месцы фальварка толькі памятны камень з шыльдай ды драўляная альтанка, паміж лесам і полем у Сычкаўскім сельсавеце.
Указальнік на месцы былой сядзібы, дзе жылі бацькі Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча ў Панюшкавічах. Фота: 1387.io
А вось акурат у Бабруйску ёсць помнік, вуліца, і нават тэатр яго імя, а таксама захаваўся падмурак ад касцёла, у якім хрысцілі маленькага Вінцэнта.
Для гэтай экскурсіі аўтарка раіць абраць сухое надвор’е, бо некаторыя кропкі знаходзяцца на тэрыторыі крэпасці, дзе не ўсе дарогі прыстасаваныя для шпацыроў пасля дажджу. Вось некаторыя кропкі з экскурсіі, цалкам яе, разам з мапай ды агучкай знойдзеш па гэтай спасылцы.
Звяртаем увагу, што поўны маршрут на UrbanLegend збудаваны такім чынам, каб у час пешага шпацыру не давялося шмат кружляць па горадзе, ён выстраены лагічна, у ім падрабязна тлумачыцца, куды трэба збочычць і на якія кропкі арыентавацца.
Будынак з падмуркам ад касцёла св. Пятра і Паўла. Фота: 1387.io
Падмурак касцёла, у якім быў ахрышчаны Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч
Пачынаецца маршрут з вуліцы Тэадора Нарбута на Бабруйскай крэпасці. Там ёсць будынак, у якім захаваўся падмурак касцёла святых Пятра і Паўла. Старажытная частка даволі добра праглядаецца.
Сам касцёл быў узведзены на грошы бабруйскага старасты Пятра Трызны ў 1615 годзе. Некалькі разоў ён быў разрабаваны і спалены, але ўпарта аднаўляўся. 23 студзеня (па новым стылі) 1808 года ў касцёле быў ахрышчаны Вінцэнт Марцінкевіч. У метрычным запісу пазначана, што нарадзіўся хлопчык у гэты ж дзень, але быў кволым, таму ахрышчаны не паводле поўнага абраду – вадою. І толькі праз некалькі месяцаў дзіця прайшло хрышчэнне яшчэ раз, “святымі алеямі”.
У пачатку 20 стагоддзя, у часы знішчэння старога горада на карысць крэпасці, на падмурку касцёла, які быў амаль цалкам спалены, узвялі двухпавярховы будынак. У розныя часы ў ім дзейнічалі: казармы, аптэкарскае сховішча, вайсковая школа кухараў.
Вуліца імя Дунін-Марцінкевіча. Фота: 1387.io
Вуліца імя Дунін-Марцінкевіча
Калі ісці ад падмурка касцёла св. Пятра і Паўла па брукаванцы ў бок горада, злева зверне на сябе ўвагу адноўлены сабор Аляксандра Неўскага, які паўстаў на гэтым месцы ў 1827 годзе, але быў узарваны савецкімі ўладамі ў 1934 г. Яго пачалі адбудоўваць у 2010 годзе.
А справа – езуіцкі касцёл, самы стары будынак у Бабруйску, узведзены ў 1747 годзе на сродкі рэчыцкага суддзі Францішка Дзерналовіча. Пасля таго, як у 1773 годзе ордэн езуітаў быў прызнаны непажаданым, тут у розныя часы размяшчаліся: павятовы суд, артылерыйскі цэйхгаўз, гаўптвахта (да 2005 года). У 2011 годзе будынак гарэў ажно двойчы, прычына – падпал. Першы раз агонь знішчыў некаторыя памяшканні і месцамі дах, другі пажар быў яшчэ больш моцны і знішчыў найбольш аўтэнтычныя часткі касцёла.
Шыльда на вуліцы ім.В.Дунін-Марцінкевіча ў Бабруйску. Фота: 1387.io
На першым жа павароце трэба збочыць налева, паўз дом купца Тарлецкага. Гэта і ёсць вуліца Дунін-Марцінкевіча. На ёй няма афіцыйных шыльдаў, але некалі неабыякавыя бабруйцы прымацавалі на адзін з будынкаў самаробную.
Магілёўскі абласны тэатр драмы і камедыі ім.В.Дунін-Марцінкевіча. Фота: 1387.io
Тэатр ім Дунін-Марцінкевіча
Калі шпацыраваць па легендарнай вуліцы Сацыялістычнай, якую мясцовыя завуць “Сацыялка”, мінаючы двухпавярховыя старыя камяніцы, краязнаўчы музей, а пасля і друкарню, заснаваную Гілерам Фрыдляндам – выдаўцом, гаспадаром цырка і тэатра, – з левага боку ўбачыш вялікі будынак з бюстам Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча.
У тэатры дагэтуль перыядычна паказваюць “Ідылію” паводле твора Дунін-Марцінкевіча. А наогул за апошнія 47 гадоў у тэатры паставілі ўсе п’есы драматурга. Таксама ў Бабруйску з 1998 года ў гонар класіка праводзіцца тэатральны фестываль.
Былы “Дом афіцэраў”. Фота: 1387.io
Месца, дзе вучыўся Дунін-Марцінкевіч
Калі ісці ад тэатра далей па Сацыялцы, справа ўбачыш былы “Дом афіцэраў”. Менавіта на ягоным месцы да 1830 дзейнічала павятовая вучэльня, дзе навучаўся Вінцэнт. У тыя часы навучальнымі ўстановамі ў Бабруйску апекаваўся Ігнацы Булгак, гарадскі маршалак. А ён так імкнуўся адукаваць новыя пакаленні, што нават аддаў пад перабудову школы адну з сваіх сядзібаў.
Шыльда ў памяць аб хросце Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча. Касцёл Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Дзевы Марыі. Фота: 1387.io
Шыльда ў Касцёле Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Дзевы Марыі
На вуліцы Кастрычніцкай, схаваны за бетоннай каробкай, месціцца бабруйскі касцёл. У 1968 годзе фасад сакральнага будынка часткова разбурылі і ўмуравалі ў пяціпавярховы адміністрацыйны будынак, праз які трэба прайсці, каб паглядзець на касцёл знутры. Там ёсць мемарыяльная шыльда ў гонар 200-годдзя нараджэння ды хрышчэння Дунін-Марцінкевіча ў мясцовай парафіі. Знаходзіцца яна каля ўваходу, на калоне з правага боку.
Бюст Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча ў Бабруйскім гарадскім парку культуры і адпачынку. Фота: 1387.io
Гарадскі парк і помнік Дунін-Марцінкевічу з сямейным гербам
Помнік размяшчаецца ў гарадскім парку паміж самым вялікім з фантанаў ды кінатэатрам “Мір”.
Як і шыльду ў касцёле, адкрыццё помніка прымеркавалі да 200-годдзя класіка. Пастамент выкананы ў выглядзе тэатральнай запавесы, на ім, даволі высока ад зямлі, усталяваны бронзавы бюст. На пастаменце можна ўбачыць сямейны герб Дунін-Марцінкевіча, а таксама ініцыялы і гады жыцця.
Цікава? То адпраўляйся ў вандроўку. І абавязкова пішы ў наш інстаграм, ці спадабаўся табе маршрут.
