28-гадовы бабруец Вячаслаў Аркатаў захапляецца музыкай, дзіджэінгам. Працаваў гукарэжысёрам спачатку ў школе-каледжы мастацтваў, потым – у Доме культуры Ленінскага раёну. Стварыў сваю хатнюю студыю. Пасля затрымання і крымінальнай справы маладзён быў вымушаны ўцякаць за мяжу. Цяпер Вячаслаў жыве ў Варшаве, дзе спрабуе наноў знайсці сябе, вярнуцца да музыкі, будаваць планы. Але ўжо год бабруец штодня ўзгадвае дом і спадзяецца вярнуцца і абняць сваю бабулю.
![](https://1387.io/wp-content/uploads/2024/03/photo1709147035-768x1024.jpeg)
Вячаслаў Аркатаў. Фота: асабісты архіў Вячаслава Аркатава.
Досвед сумнення
Бабруец Вячаслаў Аркатаў – музыка. З творчасцю і музыкай ён з дзяцінства.
«Я заўсёды любіў спяваць, у школе асабліва, мяне цягнула да музыкі. Мой бацька – музыка. Мне, колькі сябе памятаю, падабалася слухаць музыку, знаёміцца з новымі кампазіцыямі, стылямі. Музыка стала маім хобі, а паступова – прафесіяй», – распавядае маладзён.
Адукацыю, аднак, хлопец атрымаў не музычную. Спачатку пасля школы вучыўся ў гандлёвым каледжы, потым скончыў лінгвістычны ўніверсітэт. Пасля сканчэння каледжу пайшоў працаваць у музычную краму «Forte» у Бабруйску.
«Там я атрымаў шмат досведу па музычнай частцы, абсталяванні, даведаўся, як працуе бізнес продажу музычных інструментаў, – дзеліцца маладзён. – Таксама гэта была стартавая кропка да разумення, што адбываецца ў нашай краіне. Хоць і да гэтага ў мяне быў досвед сумнення. Бо я бываў у Італіі, і бачыў, як людзі там жывуць, а як – у Беларусі. Падчас працы я бачыў праблемы з бізнесам, пастаўкамі, у тым ліку, праз палітычную сітуацыю. Гэта ўсё ўплывала на мой светапогляд і як я бачыў жыццё ў Беларусі».
З працы ў краме «Forte» пачалася цікавасць Вячаслава да гуказапісу, гукарэжысуры. Там хлопец купіў абсталяванне для сваёй хатняй студыі.
Цудоўны калектыў і прапаганда
Пасля сканчэння ўніверсітэту бабруец пайшоў працаваць у гімназію-каледж мастацтваў гукарэжысёрам.
«Знаёмы гукарэжысёр адтуль сыходзіў і мне параілі прыйсці на яго месца. Праца была не самая складаная, я набіраўся досведу ў канцэртнай гукарэжысуры. Прапрацаваў там 6 месяцаў да лета 2022 года, – распавядае маладзён. – Мне вельмі падабаўся калектыў – там цудоўныя хлопцы, робяць усё, што могуць з тымі не самымі сучаснымі тэхналогіямі, якія там былі ў наяўнасці. У сучасным свеце можна аптымізаваць працу гукарэжысёра і каманды, але ў дзяржаўных структурах гэта ўсё працавала вось так, не самым паваротлівым чынам. Было шмат прапаганды, канешне. Прыходзілі супрацоўнікі міліцыі, чыталі бацькам школьнікаў розныя бздуры пра інтэрнэт. Калі я агучваў гэтыя мерапрыемствы, гэты было вельмі крынжова».
Нягледзячы на добры калектыў, у такой атмасферы Вячаслаў доўга не вытрымаў і праз 6 месяцаў, перад новым годам напісаў заяву на сыход. Улетку яго запрасілі на працу ў Дом культуры Ленінскага раёну.
«Я спачатку моцна сумняваўся. Магчыма, адчуваў штосьці. Але мне вельмі патрэбная была праца. І гэта было блізка да дому, бо я жыў на Фарштаце», – кажа наш суразмоўца.
Музыка з савецкага мінулага і спісы забароненых выканаўцаў
У Доме культуры, як і ў школе-каледжы, Вячаславу спадабаўся калектыў – шмат з кім з тых людзей ён дагэтуль камунікуе.
«Там усе таленавітыя артыстычныя людзі, і я іх вельмі паважаю. Так, былі пытанні наконт музыкі, рэпертуару, але я засяроджваўся на тым, што я працую для людзей, і мае густы там гулялі другасную ролю. Так, была адна і тая ж музыка штогод з савецкага мінулага, спісы забароненых выканаўцаў, і гэта паднадакучыла ўсім. Але я думаў, што калі людзі гэтага хацелі, то я мусіў рабіць гэтую працу – я так разважаў», – распавядае музыка.
Заробак у Доме культуры быў нізкі – каля 400 рублёў. Пры гэтым расклад не быў стабільным – часам працы зусім не было, а ў іншыя дні Вячаслаў вяртаўся дамоў толькі ноччу, а яшчэ і дадатковую працу рабіў. Падтрымліваць нармальны ўзровень жыццё з такім заробкам маладзёну дазвалялі падпрацоўку.
![](https://1387.io/wp-content/uploads/2024/03/photo1709147036-769x1024.jpeg)
Вячаслаў Аркатаў. Фота: асабісты архіў Вячаслава Аркатава.
«Мяне сябры клікалі граць і дапамагаць у гукарэжысуры ў Санкт-Пецярбург, таксама ў напісанні музыкі, навучанні скрэтчынгу, дзіджэінгу. Гэта падтрымлівала, таму я мог працягваць працаваць за той нізкі заробак. Хоць працаваць было ўсё складаней. Дырэктар прасіў мяне праводзіць мерапрыемствы для сілавікоў, у прыватнасці, Новы год. Ён сам быў звязаны з сілавымі структурамі, і ўрэшце, я думаю, ён мяне і здаў ім», – распавядае Вячаслаў.
«Калі ты там знаходзішся, не ўсведамляеш, што ты ў небяспецы»
Мінулай зімой у маладзёна здарылася сварка з кіроўцам Дому культуры. Наш суразмоўца спрабаваў дамагчыся справядлівасці ў канфлікце, у якім не лічыў сябе вінаватым. Пасля таго як Вячаслаў зразумеў, што не здолее нічога дамагчыся, ён вырашыў звольніцца. Але ў дзень звальнення за Вячаславам прама ў ДК прыехалі супрацоўнікі ГУБАЗіКа. Бабруйца затрымалі, кінулі на содні ў Бабруйскі ІЧУ, потым Магілёўскі, і ўрэшце распачалі супраць хлопца крымінальную справу.
«Я не скажу, што я хаваў сваю пазіцыю, але адначасова я не дэманстраваў яе, нічога не публікаваў, не рэпосціў. Калі за мной прыйшлі 11 лютага 2023 года, гэта было вельмі нечакана і раптоўна. Ніхто да гэтага мной не цікавіўся, – прыгадвае Вячаслаў. – У апошні мой дзень дырэктар абвінавачваў мяне, што я ладжу сабатаж на працы, а праз некалькі дзён мяне затрымалі. Я не чакаў небяспекі, бо не рабіў ніякіх супрацьпраўных дзеянняў. Магчыма, я быў занадта легкадумным. Хоць дагэтуль не лічу сябе нейкім палітычным актывістам, які б гучна выказваў сваё меркаванне. Але нават калі б выказваў, я не ведаю, што ў гэтым супрацьзаконнага. Я не адчуваў сябе ў небяспецы, але калі ты знаходзішся там, ты гэтага не ўсведамляеш, што ты ў небяспецы».
«Мне заўсёды хацелася дамоў»
У Варшаве Вячаслаў апынуўся 22 сакавіка 2023 года, акурат на свой дзень народзінаў. Пераезд быў няпростым – бабруец эвакуяваўся праз Расею з дапамогай сяброў. У Маскве зрабіў польскую гуманітарную візу.
«Каля польскай амбасады там я сустрэў дзяўчыну, яна была таксама з Бабруйска. У яе вельмі няпростая гісторыя. Яна ўцякала з дзіцём. Мы разам зрабілі візу, потым паляцелі ў Калінінград, і там ужо перайшлі мяжу з Польшчай», – распавядае Вячаслаў.
Вячаслаў падаўся ў Польшчы на міжнародную абарону, але толькі праз паўгода пасля пераезду.
«Спачатку адкладаў, бо ўсё спадзяваўся, што штосьці зменіцца, і я вярнуся дамоў, – кажа бабруец. – Бо калі я з’язджаў, гэта нават не было цалкам свядомае рашэнне. Больш спантаннае. Проста я разумеў, што мне там небяспечна знаходзіцца. Я не скажу, што надзея вярнуцца памерла. Я дагэтуль хачу гэтага. Не таму, што мне тут кепска, а таму, што дом – гэта дом для мяне. І вымушаная эміграцыя даецца мне цяжка. Калі я быў маленькі, мяне часам бралі ў сям’ю ў Італію. І я памятаю, што там два месяцы для мяне былі як вечнасць. Там усё было цудоўна, але мне заўсёды хацелася дамоў».
«Да затрымання адчуваў глебу пад нагамі. Тое, што здарылася, рэзка яе выбіла»
![](https://1387.io/wp-content/uploads/2024/03/photo1709147035-1-767x1024.jpeg)
Вячаслаў Аркатаў. Фота: асабісты архіў Вячаслава Аркатава.
Да затрымання і ад’езду Вячаслаў думаў пра тое, каб сысці з працы ў клубе і цалкам заняцца ўласнай музыкай, працаваць на сябе. Дзеля гэтага маладзён сам стварыў хатнюю студыю – закупіў у яе неабходнае абсталяванне, пісаў музыку. Пакрысе прыходзіла ўсё больш і больш кліентаў, музыка пачала прыходзіць даход.
«Я займаўся звядзеннем музыкі, напісаннем. Нарэшце, карты склаліся, з’явілася партфоліа за столькі гадоў, працы, якія я рабіў для кліентаў. Я думаў, што звядзенне, гукарэжысура, напісанне музыкі, дзіджэінг будуць маім заняткам – у мяне быў план, каб з гэтага жыць і зарабляць. З’явіліся знаёмствы, сталыя замовы, я пачаў зарабляць на гэтым і хацеў сысці з апошняй сваёй працы і цалкам прысвяціць сябе хатняй студыі, сваёй музыцы, – распавядае бабруец. – Трэба было яшчэ крыху абсталявання дакупіць. Але мяне затрымалі, і я быў вымушаны з’ехаць. І гэта моцна паўплывала на мой агульны стан, настрой. Штодня я думаю пра дом, гартаю навіны, тэлефаную бабулі, пытаюся, як там справы. Моцны сум. Цяжка, што не магу вярнуцца».
Цяпер Вячаслаў ужо мае дазвол на жыхарства ў Польшчы, працуе гукарэжысёрам у адным з варшаўскіх кінатэатраў, але плануе шукаюць іншую, больш стабільную працу з сацпакетам.
«Я дагэтуль у стадыі адаптацыі. Прайшоў амаль год, але я не магу сказаць, што я тут дома. Да затрымання я адчуваў глебу пад нагамі, а тое, што здарылася, рэзка яе выбіла», – зазначае маладзён.
«Я перажыў здраду ад сваёй дзяржавы»
Пасля затрымання і ад’езду Вячаславу спатрэбілася дапамога псіхатэрапеўта.
«У мяне ўвогуле заўсёды была трывожнасць – і дзяцінства было складаным, няпростая атмасфера была ў сям’і. Было цяжка падчас навучання, працы. І калі адбылася гэтая несправядлівасць, у мяне пачалася проста параноя, – распавядае наш суразмоўца. – Я не мог давяраць людзям, не пазнаваў маму, бабулю. Я перажыў здраду ад сваёй дзяржавы. Бо ў нармальная дзяржаве міліцыя выконвае законы, абараняе, а тут атрымалася, што ўсё наадварот. І гэта моцна паўплывала на маю псіхіку. Мне цяпер нашмат лягчэй. Я магу хоць неяк фармуляваць свае думкі, ужо свабодна, не баючыся».
Вячаслаў ужо думае пра працяг сваёй справы і далейшай развіццё ў музыцы ў Польшчы, дзе ён бачыць шмат магчымасцяў – больш, чым у Беларусі.
«Тут сапраўды шмат варыянтаў для самаразвіцця, творчага палёту, напісання той музыкі, якая падабаецца. Я магу казаць тое што хачу, спяваць пра што хачу, што мяне хвалюе, без табуяваных тэмаў», – падкрэслівае маладзён.
Вячаслаў захапляецца дзіджэінгам і кажа, што ў Польшчы гэты кірунак, калі вінілавы прайгравальнік выкарыстоўваюць як музычны інструмент, вельмі развіты.
«Тут вялікая сцэна, чэмпіёны свету, высокі ўзровень. Карацей, тут вельмі спрыяльная атмасфера для электроннай музыкі, – кажа бабруец. – Я б не сказаў, што ў Беларусі ўсё было вельмі кепска – там было такое, але ў не самым развітым стане. У Менску зрэдку былі спаборніцтвы па дзіджэнгу, скрэтчы ў Менску. У Польшчы гэта праводзіцца штогод. Ідуць адборы на сусветныя спаборніцтвы. І калі ты трэніруешся, у цябе ёсць ідэі, свой музычны стыль, то цябе ў любым выпадку заўважаць і будуць запрашаць. Ты адчуваеш сябе часткай нечага большага. У Беларусі нас было вельмі мала, мы самі ўсё рабілі, і гэта, канешне, файна, але магчымасці былі моцна абмежаваныя».
«Ёсць страх, што людзі не зразумеюць»
Нягледзячы на рэдкія спаборніцтвы па дзіджэінгу ў Менску, Вячаслаў здолеў двойчы перамагчы на іх – у 2018 годзе заняў другое месца, у 2019 – першае.
«Ёсць у дзіджэінгу катэгорыя – скрэтч-дзіджэінг – гэта выкарыстанне вінілавага прайгравальніка як рытмічнага, перкусійнага музычнага інструменту. Вось па гэтым кірунку праходзілі спаборніцтвы. На іх трэба было імправізаваць, паказваць, што ты ўмееш. Таксама была катэгорыя «драмінг», у якой трэба сыграць барабаннае сола на вініле», – распавядае бабруец.
Вячаслаў задумваецца над перавозкай сваёй бабруйскай студыі ў Польшчу, хоча зрабіць гэта пасля змены жытла на больш камфортнае і прыдатнае да гукаапаратуры.
Перажыты досвед змяніў Вячаслава. Маладзён не ведае, ці зможа некалі цалкам аднавіцца, хоць і прыкладае да гэтага ўсе высілкі.
«Я стаў больш недаверлівым, яшчэ больш закрытым, аддаліўся ад людзей. Нават з сябрамі з Бабруйска ў мяне ёсць бар’ер, што я не адчуваю, што гэтыя людзі блізкія мне, што ім можна адкрыцца і распавесці пра свае перажыванні. Я свядома разарваў кантакт са многімі людзьмі, бо ёсць страх, што людзі не зразумеюць, што ўсё гэта абернецца супраць мяне», – кажа маладзён.
«Гэта ўжо іншыя людзі, не такія, якімі былі раней»
У першыя паўгода ў бяспецы Вячаславу часта снілася, што ён перасякае мяжу і вяртаецца дамоў, ці лётае над домам, ці штосьці, звязанае з сілавікамі.
«Агулам, я адчуваю апатыю. Я жыву і працую, але без былога імпэту, – кажа бабруец. – Дні ідуць, я разумею, што я ў бяспецы, што тут вялікая дыяспара, але дні ідуць – і ўсё. Я нават не ведаю, як гэта растлумачыць. Няма былога адчування. У Беларусі мне было цяжка шмат у чым, але да гэтага досведу я адчуваў жыццё, у мяне былі мэты, моцны каштоўнасці. Цяпер падаецца, што штосьці ўва мне разбілася».
Вячаслаў кажа, што ў Польшчы сустракае шмат людзей, якія прайшлі праз падобны да ягонага і нават горшы досвед.
«Хтосьці нават з фізічнымі траўмамі, ім была патрэбная медычная дапамога. Шмат тых, хто ўцёк з малымі дзецьмі. Я бачу, што гэтыя людзі вонкава стараюцца быць аптымістычнымі, але я адчуваю, што гэта ўжо іншыя людзі, не такія, якімі яны былі раней», – кажа музыка.
«У Беларусі няма рэсурсу для перамогі над несправядлівасцю»
Вячаслаў лічыць, што калі ў нашай краіне працягнуцца рэпрэсіі, плынь эміграцыі будзе яшчэ большай. Адначасова будзе яшчэ больш траўмаваных і азлобленых людзей.
«Працягнецца ўцечка рэсурсаў чалавечых, талентаў у самых розных сферах – ад звычайных працаўнікоў да айцішнікаў. Я бачу навокал сябе гэтых самых розных людзей. І яны яшчэ больш будуць з’язджаць. Будзе расці незадаволенасць закручваннем гаек. Даносы будуць квітнець яшчэ болей. Ні да чаго добрага гэта ўсё не прывядзе», – кажа бабруец.
![](https://1387.io/wp-content/uploads/2024/03/photo1709147035-2-1024x768.jpeg)
Вячаслаў Аркатаў. Фота: асабісты архіў Вячаслава Аркатава.
Наш суразмоўца спадзяецца, што аднойчы момант пераменаў у Беларусі ўсё ж настане.
«Хоць, калі глядзіш на тое, што адбываецца ў свеце, у суседніх краінах, разумееш, што шмат што залежыць ад таго, што будзе там. Гэта маё меркаванне, – кажа Вячаслаў. – Бо ў Беларусі цяпер няма рэсурсу для адпору і перамогі над несправядлівасцю. Канешне, гэта моцна дэматывуе. Але я спадзяюся, што вярнуся дамоў, абдыму сяброў, родных, бабулю. Хоць ужо ёсць людзі, якіх я ніколі не абдыму. Літаральна нядаўна бабуля сказала, што памерла ейная сястра. Калі я быў маленькім, я хадзіў да яе ў госці, і мне хацелася б з ёй развітацца, але я не магу вярнуцца. І гэта жахліва».