ГісторыяКультураМесцыУрбаністыкаЭкалогія

Эфект мазаікі. Што мы згубілі за апошнія некалькі год

Так, фінал года гэта не толькі вясёлыя высновы.

Мазаіка Сямёна Абрамава на ўжо неіснуючым корпусе «марзонаўкі»
Нядаўна многія бабруйцы былі моцна ўражаныя рашэннем знесці першую ў горадзе мазаіку разам з старым корпусам «марзонаўкі». Меркаванні падзяліліся. Былі такія, хто казаў: «Галоўнае, што будзе новая лякарня». А іншыя шкадавалі пра страчаны твор мастацтва, з трывогай пазіраючы на тыя пано, што пакуль яшчэ засталіся на гарадскіх сценах.
Найбольш, канечне, павесялілі каментары кшталту: «Нічога страшнага, намалююць там новы мурал». Намалююць. Аднадзёнку замест пано, на якое сышлі тысячы дробных элементаў, якія з любоўю дзень за днём падбіраў і выкладаў аўтар.
Але што для такіх легкадумных гараджан нейкая там мазаіка? Страцілі і забылі. Але ж пано Сямёна Абрамава – страта толькі гэтага, 2023-га года. А калі паглядзець, колькі каштоўнага было знішчана за апошнія некалькі год?

Фота: 1387.io

Бабруйскі вінзавод
Комплекс вінзавода канца ХІХ – пачатку ХХ стагоддзяў меў цікавую архітэктуру, якая вабіла фатографаў і краязнаўцаў. Уражвала, што больш за 100 год таму людзі стараліся нават прамысловыя будынкі зрабіць надзейна і прыгожа – з даражэйшай фігурнай цэглы, на выгляд не горш за які-небудзь стары жылы ці сакральны будынак.
Доўгі час будынкі захоўваліся ў добрым стане, пакуль у іх «жыў» завод напояў, але пасля «храм Бахуса» напаткалі непрыемнасці – новыя гаспадары, банкроцтва, разбіранне старых будынкаў на цэглу, і, зрэшты – знішчэнне выбухоўкамі, якое цягнулася два дні, 3 і 4 кастрычніка 2022 года.
Верым, што многія бабруйцы і да гэтага часу сумуюць па вежачках вінзавода, якія былі бачныя з чыгуначнага вакзала і дарылі надзею, што «калі-небудзь там можна будзе адкрыць культурніцкі цэнтр…» ці яшчэ штось карыснае для горада.

 

Фота: 1387.io

Мазаіка «Чырвоная жанчына»
Аўтар эскiза – Miкалай Ягораў, выпускнiк Ленiнградскай акадэмii мастацтваў, працаваў у Бабруйску ў 60-80 гады. Выканаўцы – Мікалай Ягораў, Генадзь Барэйка, Георгій Марчанка.
Пано размяшчалася на складской прыбудове футравай фабрыкі на вуліцы Бахарава, якую знеслі ў лістападзе 2022 года.
Цікавы факт: мазаіку з рэвалюцыйным сюжэтам знішчылі 7 лістапада. Нягледзячы на тое, што гэтая дата ўсё яшчэ адзначаецца ў Беларусі і лічыцца святочнай.
Адзін з мясцовых краязнаўцаў бачыў у цэнтральнай фігуры – Чырвонай жанчыне, вобраз Божай маці ў момант беззаганнага зачацця, калі яна толькі ўсведамляе, што носіць пад сэрцам дзіця. А ў гэтым ёсць «сведчанне надыходу новага часу, у якім з чалавекам будзе ўкладзены Новы запавет».
Флігель з дахам-цыбулінкай
Размяшчаўся каля дзіцячага парка і вылучаўся ў старым цэнтры сваёй незвычайнай архітэктурай. Быў ён збудаваны ў пачатку 20 стагоддзя і належаў сям’і Разенбергаў – тым самым уладальнікам цагельняў.
Будынак доўгі час стаяў пусты і паступова руйнаваўся, як і многія іншыя ў Бабруйску – прыгадаем асабняк купчыхі Кацнельсон, які пачаў гніць знутры, ці езуіцкі касцёл, які шмат разоў гарэў і цяпер дыхае на ладан. Так і тут – невядома чаму гэты ўзор старой архітэктуры не быў своечасова дагледжаны, і ўлетку 2019 года яго знеслі.
Воданапорная вежа
А ці ведаў(ла) ты, што ў Бабруйску была яшчэ адна старая воданапорная вежа? Яна размяшчалася паміж тэрыторыяй крэпасці і вакзалам «Бярэзіна» (раён вуліцы Новы Свет). Узведзеная была ў другой палове 19 ці пачатку 20 стагоддзя, з фірмовай мясцовай чырвонай цэглы.
Знеслі яе неяк ціха і незаўважна, таму мы не ведаем дакладны час, калі гэта адбылося. А можа, ведаеш ты? Таксама цяжка знайсці фота з ёй, але ёсць вось такая невялічкая выява з сайта «Глобус Беларусі».
Сад камянёў, пратуберанцы і душэўнасць каля Палаца мастацтваў
У 2017 годзе пляц перад Палацам мастацтваў перажыў кардынальныя змены: тут прыбралі калоны з пратуберанцамі, якія ўтваралі ансамбль з Ікарам на фасадзе будынка. Як патлумачыў тады газеце «Вячэрні Бабруйск» чыноўнік, знос калон быў «не фізічны, а маральны», і яны нібыта «не мелі архітэктурнай каштоўнасці». У гэтым жа артыкуле сцвярджалася, што дэкаратыўныя слупы акуратна дэмантавалі, і яны захоўваюцца ў Дарожна-эксплуатацыйным прадпрыемстве (ДЭП). І што ў час работ было выяўлена, што металічныя канструкцыі згнілі знутры.
Проста дзіву даешся, як у іншых месцах і будынкі стогадовыя лічацца «маладымі», а людзі спакойна жывуць у 200 і 300-гадовых, і скульптуры з бетону, металу і шкла маюць тэрмін захоўвання нашмат большы, чым 34 гады.
Дарэчы, тут жа, на пляцоўцы, быў закутак з лавамі і садам камянёў, якія таксама не перажылі «добраўпарадкаванне». Што ж маем сёння – голае поле, сярод якога страшна апынуцца ў дождж спёку, ці ветранае надвор’е.
Дрэвы паабапал вуліцы Мінскай
Гэтыя дрэвы высаджваліся некалі ў якасці «санітарнай зоны», каб аддзяліць жылыя дамы ад заводаў. Але будаўніцтва гандлёвых цэнтраў, як аказалася, могуць пазбавіць гараджан(ак) ад неабходнасці мець больш-менш чыстае паветра.
У выніку – вырубленыя пасадкі насупраць заводаў гуматэхнікі, гарбарнага камбінату, буйнапанэльнага будаўніцтва і шыннага. Пачалося ўсё ў 2015 годзе, калі высеклі бярозкі і таполі дзеля першага ГЦ, і пасля, паступова, забіралі ўсё больш і больш зялёных зонаў – часам постфактум “незаконна”.
Нават шматпакутны сквер каля Дома сувязі прарэдзілі (дзе раней прыбралі туі і праз пару год паставілі дзівосныя канструкцыі, якія ўмеюць пацець у час вільготнага надвор’я, а часам падаюць) – бо тут, як апынулася, раслі інвазійныя дрэвы.

Фота: 1387.io

Працягваючы тэму дрэваў, як не прыгадаць яблыневы сад каля будынка езуіцкага касцёлу? Тут прыемна было прайсціся і вясной, калі дрэвы квітнелі, і ўлетку, і восенню, калі наліваліся сокам крамяныя яблычкі. Тут, дарэчы, праводзіліся турніры па лазертагу, таму месца мусіць быць знаёмае многім. На жаль, яго больш няма. Інфармацыі, для чаго знішчылі дрэвы, і што тут плануюць зрабіць, мы пакуль не знайшлі.
А яшчэ – сумныя навіны мінулага году, што дуб-волат збіраюцца пазбавіць статуса помніка прыроды, бо яго, нібыта, ужо немагчыма выратаваць…
А якія страты кранаюць цябе? Дзяліся ў каментарах у нашым інстаграм.

Цікавае

Спецпраекты